Tình trạng tăng tiết mồ hôi là một bệnh khá phổ biến và ảnh hưởng đến khoảng 3-5% dân số trên toàn thế giới. Nếu không được điều trị, bệnh này sẽ gây ra những triệu chứng khó chịu, khiến người bệnh mất tự tin và không thoải mái khi giao tiếp hàng ngày.
Bàn tay đẫm mồ hôi gây khó khăn cho chủ nhân trong sinh hoạt hàng ngày
Tăng tiết mồ hôi là gì?
Bệnh tăng tiết mồ hôi là tình trạng có quá nhiều mồ hôi được tiết ra, ngay cả trong những tình huống bình thường. Các vùng thường tiết nhiều mồ hôi như nách, bàn tay và bàn chân. Đôi khi, mồ hôi tiết ra quá nhiều và gây cảm giác ẩm ướt khó chịu ở bàn tay hay nách, gây khó khăn trong giao tiếp. Có những người thậm chí còn đổ mồ hôi khi đang ở trong môi trường mát mẻ hoặc khi nghỉ ngơi, và một số người còn đổ mồ hôi khi bơi (nguồn).
Thông thường, tuyến mồ hôi chỉ hoạt động mạnh khi nhiệt độ môi trường cao, khi bạn bị sốt, tham gia vào các hoạt động vận động mạnh hoặc trong trạng thái lo lắng, căng thẳng. Trong điều kiện thời tiết và thể chất bình thường, các dây thần kinh không gửi tín hiệu cho việc tiết mồ hôi. Nhưng đối với những người bị chứng tăng tiết mồ hôi, các dây thần kinh này hoạt động mạnh trong mọi hoàn cảnh. Kết quả là người bệnh luôn đổ mồ hôi, kể cả khi ở trong môi trường mát mẻ hoặc khi nghỉ ngơi, và một số người thậm chí còn đổ mồ hôi khi bơi.
Nguyên nhân gây tăng tiết mồ hôi
Y khoa chia hội chứng tăng tiết mồ hôi thành 2 loại:
Tăng tiết mồ hôi nguyên phát
Tăng tiết mồ hôi nguyên phát, hay còn được gọi là chứng tăng tiết mồ hôi khu trú, là tình trạng tự phát mà không có nguyên nhân cụ thể. Người bệnh trong nhóm này gặp tình trạng tiết ra quá nhiều mồ hôi do kích thích quá mức từ các dây thần kinh đến tuyến mồ hôi. Mồ hôi thường được tiết nhiều ở tay, nách, mặt hay bàn chân. Tình trạng này thường bắt đầu từ thời thơ ấu và đôi khi có tính chất di truyền.
Tăng tiết mồ hôi thứ phát
Trong trường hợp này, người bệnh đổ ra quá nhiều mồ hôi do nguyên nhân bệnh lý hoặc thuốc. Khác với tình trạng nguyên phát, tăng tiết mồ hôi thứ phát có xu hướng xảy ra trên toàn bộ hoặc một vùng cơ thể thay vì chỉ ở tay, nách, mặt hoặc bàn chân. Đặc biệt, hội chứng này có thể khiến người bệnh đổ mồ hôi nhiều khi đang ngủ.
Các tình trạng sức khỏe hoặc bệnh lý được xem là nguyên nhân kích thích tăng tiết mồ hôi thứ phát bao gồm: mang thai, bệnh đái tháo đường, cường giáp, mãn kinh, béo phì, bệnh Parkinson, viêm khớp dạng thấp, lymphoma, bệnh gout, bệnh lý nhiễm trùng, đau tim hoặc suy tim, suy hô hấp, căng thẳng, lo lắng thái quá, lạm dụng rượu bia hoặc chất kích thích, và một số loại ung thư.
Trong khi đó, một số loại thuốc cũng có thể gây đổ mồ hôi quá nhiều, như thuốc chữa bệnh Alzheimer, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị đái tháo đường như insulin và sulfonylureas, và thuốc pilocarpine (thuốc chữa bệnh tăng nhãn áp).
Triệu chứng tăng tiết mồ hôi
Có nhiều dấu hiệu giúp nhận biết tình trạng tăng tiết mồ hôi. Nếu bạn có 2 trong số các dấu hiệu sau đây, bạn nên đi khám sớm: tiết mồ hôi ở đối xứng hai bên cơ thể, mồ hôi tiết nhiều đến mức gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, tần suất ít nhất 1 lần/tuần, xuất hiện triệu chứng trước 25 tuổi, có tiền sử gia đình mắc bệnh, mồ hôi đổ nhiều vào ban ngày, ban đêm không đổ mồ hôi hoặc mồ hôi tiết không đáng kể (nguồn).
Cùng với các biểu hiện cho thấy bạn bị ra mồ hôi tay chân nhiều, bác sĩ sẽ dựa trên chỉ số HDSS (Hyperhidrosis Disease Severity Scale – Thang đo độ nặng tăng tiết mồ hôi). Số điểm thu được sẽ giúp đánh giá tình trạng đổ mồ hôi nhiều ảnh hưởng đến cảm xúc và hoạt động của bạn như thế nào, từ đó xây dựng phác đồ điều trị hợp lý: đánh giá từ 1-4 điểm, với điểm 1 và 2 là nhẹ, điểm 3 hoặc 4 là nghiêm trọng và cần can thiệp đúng cách.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Đổ mồ hôi quá nhiều có thể là một triệu chứng của các tình trạng rất nghiêm trọng khác. Vì vậy, nếu bạn gặp phải một trong các triệu chứng sau đây, hãy đi khám để tìm nguyên nhân và can thiệp kịp thời: đổ mồ hôi kèm theo sụt cân không chủ đích, đổ mồ hôi chủ yếu xảy ra trong lúc ngủ, đổ mồ hôi kèm theo sốt, đau ngực, tức ngực, khó thở và tim đập nhanh, đổ mồ hôi kéo dài không rõ nguyên nhân.
Tác hại của bệnh
Tăng tiết mồ hôi quá mức có thể gây những tác hại như ngại giao tiếp, nhiễm trùng da, nhiễm nấm (đặc biệt ở vùng da kín), bệnh nấm da chân, mùi hôi. Mồ hôi không tạo ra mùi khó chịu, mùi này có nguồn gốc từ chất mà vi khuẩn trên da tạo ra khi tiếp xúc với mồ hôi. Mồ hôi ở vùng nách và bộ phận sinh dục dễ tạo mùi cơ thể nhất. Bên cạnh đó, những người mang giày cả ngày cũng dễ toát ra mùi khó chịu.
Mồ hôi chân đổ nhiều gây mùi khó chịu, ảnh hưởng đến người xung quanh
Phương pháp chẩn đoán tăng tiết mồ hôi
Bác sĩ sẽ khám và khai thác bệnh sử để tìm hiểu về tình trạng tiết mồ hôi của bạn, sau đó có thể yêu cầu xét nghiệm sinh hóa máu hoặc siêu âm để tìm nguyên nhân gây tăng tiết mồ hôi.
Cách điều trị tăng tiết mồ hôi
Có nhiều phương pháp điều trị bệnh này, tuy nhiên mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm khác nhau. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh và lựa chọn của người bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp phù hợp:
1. Muối nhôm
Đối với những trường hợp tăng tiết mồ hôi nhẹ, bạn có thể sử dụng chất chống mồ hôi chứa nhôm clorua, giúp thấm hút mồ hôi hiệu quả. Bạn có thể thoa dung dịch này lên vùng ảnh hưởng (tay, nách, chân,..) mỗi ngày trước khi đi ngủ cho đến khi đạt hiệu quả, sau đó duy trì mỗi tuần một lần. Tuy nhiên, chất này có thể gây kích ứng da và viêm da, đặc biệt là ở một số bệnh nhân nữ trẻ có cơ địa dị ứng từ trước.
2. Iontophoresis – công nghệ điện chuyển ion
Khi muối nhôm không hiệu quả, công nghệ điện chuyển ion có thể được sử dụng. Công nghệ này sử dụng một thiết bị cung cấp dòng điện thế thấp cho vùng cơ thể ngâm trong nước điện ion, các phân tử ion sẽ vô hiệu hóa hoạt động của tuyến mồ hôi. Đây là liệu pháp khá an toàn tuy nhiên thời gian tác dụng ngắn, cần thực hiện nhiều lần.
3. Thuốc kháng cholinergic
Thuốc kháng cholinergic hiệu quả trong việc giảm tình trạng đổ mồ hôi toàn thân. Loại thuốc này có tác dụng ngăn chặn hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine. Tuy nhiên, khi dùng thuốc, người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ toàn thân như chóng mặt, táo bón.
4. Tiêm botox
Tiêm botox thường được sử dụng cho tình trạng tăng tiết mồ hôi ở nách, sau khi muối nhôm không hiệu quả. Tiêm botox ngăn chặn các dây thần kinh kích thích tuyến mồ hôi, thường có tác dụng kéo dài vài tuần đến vài tháng trước khi cần tiêm lại. Việc tiêm botox có thể gây đau và nhiễm trùng.
5. Phẫu thuật cắt hạch giao cảm
Nếu các biện pháp ít xâm lấn không thành công hoặc gây tác dụng phụ khiến quá trình điều trị không thể tiếp tục, bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật cắt hạch giao cảm. Đây là một phẫu thuật ít xâm lấn, có thời gian phẫu thuật nhanh, tính thẩm mỹ cao, và có tỷ lệ tái phát cực thấp. Phẫu thuật được thực hiện với hai hoặc ba đường mổ nhỏ ở vùng nách, dùng công nghệ nội soi để cắt bỏ các hạch giao cảm. Thủ thuật này mang lại hiệu quả gần như tức thì với tỷ lệ tái phát thấp.
Phòng ngừa tình trạng tăng tiết mồ hôi
Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, bạn có thể kết hợp một số giải pháp tại nhà để giúp giảm tiết mồ hôi:
- Mặc trang phục rộng rãi, thoáng mát, chọn chất liệu vải nhẹ, thoáng khí như cotton, lụa.
- Mang theo một chiếc áo phụ nếu bạn tập thể dục hoặc hoạt động ngoài trời trong thời tiết nắng nóng.
- Để tránh mồ hôi chân đổ nhiều và mang mùi khó chịu, hãy sử dụng tất có khả năng hút ẩm tốt.
- Tắm từ 1-2 lần mỗi ngày bằng xà phòng diệt khuẩn để kiểm soát vi khuẩn trên da.
- Sử dụng miếng lót cho vùng nách và lót giày để hỗ trợ thấm mồ hôi.
- Hạn chế thực phẩm cay, đồ uống có cồn và nước uống có cafein vì chúng kích thích tuyến mồ hôi.
- Điều chỉnh cách sống và giảm căng thẳng.
Lưu ý: Bệnh tăng tiết mồ hôi, mặc dù không ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, nhưng gây rất nhiều phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày. Kỹ thuật phẫu thuật nội soi cắt hạch giao cảm hiện đại có thể cải thiện hiệu quả tình trạng bệnh. Ngoài ra, việc tuân thủ chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học cùng với các biện pháp điều trị tại nhà sẽ giúp duy trì hiệu quả sau phẫu thuật.