Mồ hôi trong cơ thể con người được tạo ra với nhiều vai trò khác nhau. Khi cơ thể tiết mồ hôi, tùy vào mức độ và đặc điểm có thể nhận biết được tình trạng sức khỏe. Vậy thì cơ chế hoạt động của mồ hôi là gì? Quá trình bài tiết mồ hôi qua cơ quan nào? Cùng theo dõi bài viết của Etiaxil Việt Nam để rõ hơn nhé.
Tổng quan về tuyến mồ hôi trong cơ thể
Trong cơ thể người có 2 loại tuyến mồ hôi chính. Chúng khác nhau về cấu tạo, chức năng, sản phẩm bài tiết, cơ chế bài tiết, giải phẫu, phân bố giữa các loài. Cụ thể:
Tuyến mồ hôi Eccrine là tuyến mồ hôi phổ biến hơn, có mặt ở nhiều vị trí trên cơ thể người với những mật độ khác nhau. Eccrine có nhiều nhất ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, sau đó là da đầu. Eccrine có ít nhất ở thân và tứ chi. Chúng bài tiết ra mồ hôi gốc nước, giúp làm mát cơ thể.
Tuyến mồ hôi Apocrine chủ yếu giới hạn ở vùng nách với quanh hậu môn. Chúng không có công dụng làm mát nhưng đây là tuyến mồ hôi hiệu quả duy nhật ở động vật có móng. Ví dụ như lừa, lạc đà, ngựa, gia súc.
Những ống tuyến khác như là tuyến bã sản xuất ráy tai, tuyến vú sản xuất sữa, tuyến trong mí mắt,… Chúng là các tuyến mồ hôi Apocrine mà đã được biến đổi.
Các cơ chế hoạt động của mồ hôi là gì?
Mồ hôi là một phần quan trọng của cơ chế tự nhiên của cơ thể để điều chỉnh nhiệt độ. Cơ chế hoạt động của mồ hôi bao gồm các bước sau đây:
- Kích thích tuyến mồ hôi: Khi cơ thể tăng nhiệt độ hoặc chịu căng thẳng, hệ thần kinh giao cảm sẽ kích thích các tuyến mồ hôi.
- Tiết mồ hôi: Khi tuyến mồ hôi được kích thích, chúng sẽ bắt đầu tiết ra mồ hôi. Mồ hôi được sản xuất từ tuyến mồ hôi nằm dưới da.
- Làm mát cơ thể: Mồ hôi trên bề mặt da sẽ bay hơi và hút nhiệt độ từ cơ thể. Quá trình bay hơi mồ hôi tạo ra hiệu ứng làm lạnh, làm giảm nhiệt độ cơ thể.
- Điều chỉnh nhiệt độ: Khi da làm mát, cơ thể sẽ đáp ứng bằng cách giảm quá trình sản xuất nhiệt và duy trì nhiệt độ cơ thể trong khoảng phổ biến.
Cơ chế hoạt động của mồ hôi giúp cơ thể duy trì nhiệt độ bình thường và điều chỉnh nhiệt độ khi cần thiết. Nó là một phản ứng tự nhiên và quan trọng của cơ thể để đảm bảo hoạt động cơ thể suôn sẻ và ổn định.
Trong mồ hôi có gì?
Mồ hôi là một chất lỏng được tiết ra từ tuyến mồ hôi trong cơ thể. Nó chủ yếu bao gồm nước, nhưng cũng có một số chất khác nhau như muối, axit, và chất chống nhiễm khuẩn. Cụ thể:
- Nước: Lượng nước chiếm phần lớn trong mồ hôi. Nó làm cho mồ hôi có tính chất làm mát cơ thể khi bay hơi từ bề mặt da.
- Muối: Mồ hôi chứa các muối khoáng như natri, kali, canxi, magiê và các ion khác. Muối giúp duy trì cân bằng điện giữa các tế bào và đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh áp lực osmotic và cân bằng nước trong cơ thể.
- Axit: Mồ hôi có một số acid như axit lactic và axit uric. Những axit này có thể có tác động nhẹ đến mùi của mồ hôi.
- Chất chống nhiễm khuẩn: Mồ hôi chứa các chất có khả năng chống nhiễm khuẩn và kháng vi khuẩn, giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn trên da.
Thành phần chính của mồ hôi có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng sức khỏe, môi trường và hoạt động vận động.
Bài tiết mồ hôi qua cơ quan nào?
Mồ hôi được tiết ra thông qua một số cơ quan trong cơ thể. Các cơ quan bài tiết ra mồ hôi là:
Tuyến mồ hôi
Tuyến mồ hôi là cơ quan chính trong quá trình tiết mồ hôi. Tuyến mồ hôi đồng nhất được tìm thấy trên khắp cơ thể, đặc biệt là trên lòng bàn tay, lòng bàn chân và trán. Tuyến mồ hôi tuyến nằm trong vùng kín như dưới cánh tay và vùng xung quanh bộ phận sinh dục.
Da
Sự bài tiết mồ hôi qua da do da chứa các lỗ chân lông. Khi cơ thể tăng nhiệt độ hoặc trong trường hợp hoạt động vận động mạnh, tuyến mồ hôi sẽ tiết mồ hôi ra các lỗ chân lông trên da để làm mát cơ thể.
Hệ thần kinh
Hệ thần kinh được điều chỉnh bởi hệ thần kinh giao cảm, đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tiết mồ hôi. Khi cơ thể trở nên nóng lên, hệ thần kinh giao cảm sẽ gửi tín hiệu đến tuyến mồ hôi để kích thích tiết mồ hôi.
Hệ tiết niệu
Một phần nhỏ mồ hôi cũng có thể được tiết ra qua hệ tiết niệu. Mồ hôi này thường được gọi là mồ hôi bàng quang và chứa nhiều chất lọc hơn so với mồ hôi thông thường.
Nguyên nhân nách tiết nhiều mồ hôi là gì?
Nách tiết nhiều mồ hôi là một vấn đề thường thấy ở nhiều người. Nguyên nhân có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau:
- Việc gia tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm gây ra tình trạng tăng tuyến mồ hôi nguyên phát khu trú vùng nách
- Do sử dụng, ăn các thức ăn cay nóng, dùng các chất kích thích như là rượu bia, thuốc lá, cà phê. Hoặc ngoài ra có thể do các hoạt động thể lực khác.
- Một vài trường hợp nách tiết nhiều mồ hôi do người bệnh mắc bệnh tiểu đường, mãn kinh, tuyến giáp hoạt động quá mức hay là suy hô hấp,… Bên cạnh đó cũng có thể do việc dùng thuốc gây ra tình trạng tăng tiết mồ hôi.
- Do yếu tố di truyền
- Thường xuyên gặp phải những áp lực, căng thẳng và lo lắng
- Mắc các bệnh lý như là rối loạn hệ máu, căng thẳng thần kinh, viêm khớp,…
Nguyên nhân và cách điều trị cơ thể tiết nhiều mồ hôi
Nguyên nhân
- Tăng nhiệt độ cơ thể: Khi cơ thể tăng nhiệt độ do môi trường nóng, hoạt động vận động mạnh, hoặc sốt cao. Khi ấy cơ thể sẽ tiết nhiều mồ hôi để làm mát cơ thể thông qua quá trình bay hơi mồ hôi từ bề mặt da.
- Căng thẳng và căng thẳng tâm lý: Cường độ căng thẳng và căng thẳng tâm lý có thể kích thích hệ thần kinh giao cảm, gây ra tiết mồ hôi. Đây là cơ chế tự nhiên của cơ thể để giải tỏa áp lực và cân bằng nhiệt độ.
- Hoạt động vận động: Khi bạn tập luyện, vận động mạnh hoặc tham gia vào hoạt động thể chất. Lúc đó cơ thể sẽ tiết ra mồ hôi để làm mát cơ thể và điều chỉnh nhiệt độ.
- Môi trường nóng ẩm: Sống trong môi trường có độ ẩm cao và nhiệt độ nóng có thể gây ra tiết mồ hôi nhiều hơn. Mục đích là để giúp cơ thể giữ được nhiệt độ bình thường.
- Các tình trạng y tế: Một số tình trạng y tế như menopause, bệnh lý tuyến giáp hoạt động quá mức (tăng hoạt động tuyến giáp), bệnh lý mồ hôi dày đặc (hyperhidrosis) có thể gây ra tiết mồ hôi nhiều hơn bình thường.
Cách điều trị
Cơ thể tiết nhiều mồ hôi xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Và do vậy, với mỗi người thì cách điều trị cũng khác. Tuy nhiên, đây sẽ là các cách điều trị cơ bản thông qua việc thay đổi lối sống, sử dụng sản phẩm và điều trị y tế. Bạn có thể tham khảo:
- Sử dụng chất khử mùi: Chất khử mùi chứa các chất chống mồ hôi như aluminum chloride có thể giúp giảm mồ hôi. Bạn có thể sử dụng sản phẩm chất khử mùi mạnh. Hoặc hỏi ý kiến bác sĩ để được đề xuất loại sản phẩm phù hợp.
- Thay đổi lối sống: Đối với mồ hôi do tình trạng căng thẳng, hoạt động vận động, hoặc môi trường nhiệt đới, bạn có thể thay đổi lối sống để giảm mồ hôi. Điều này bao gồm giảm căng thẳng, hạn chế tiếp xúc với môi trường nóng và ẩm. Đồng thời giữ cho cơ thể mát mẻ bằng cách uống nước đủ và mặc áo mát mẻ.
- Thuốc chống mồ hôi: Trong trường hợp mồ hôi quá mức và gây khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng thuốc chống mồ hôi như thuốc chứa aluminum chloride, thuốc anticholinergic hoặc botox để giảm tiết mồ hôi.
- Điều trị y tế: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, khi các biện pháp trên không hiệu quả, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị y tế. Ví dụ như tắc tuyến mồ hôi, iontophoresis (sử dụng dòng điện để kiểm soát mồ hôi), hoặc thậm chí phẫu thuật để loại bỏ tuyến mồ hôi.
Hệ limbic là gì?
Hệ limbic là hệ một nhóm các cấu trúc liên kết nằm sâu bên trong não bộ. Chúng có nhiệm vụ kiểm soát cảm xúc, hành vi của con người.
Kết lại
Trên đây là toàn bộ chia sẻ của chúng tôi để giúp mọi người hiểu rõ hơn về tuyến mồ hôi, về sự bài tiết mồ hôi trên cơ thể người. Hi vọng những thông tin trong bài viết này là bổ ích và có ý nghĩa. Xin cám ơn vì đã dành thời gian theo dõi, ủng hộ.